De kerk van Heemse ligt in Noord-Oost Overijssel, aan de westzijde van de Vecht en behoort tot de burgerlijke gemeente Hardenberg.
Sinds een paar decennia is Heemse een wijk van de stad Hardenberg. De buurtschappen Rheeze, Diffelen (ged), Rheezerveen, Heemserveen en Collendoorn behoren tot de kerk van Heemse.
Ook de nieuwe woonwijk “de Marslanden” behoorde tot 1 januari 2007 bij deze gemeente. Vanaf deze datum gaat zij verder als zelfstandige zusterkerk onder de naam Heemse- Marslanden.
Geschiedenis
Ongeveer in 1610 vond in Heemse de kerkhervorming plaats: Heemse werd van Rooms-katholiek, Gereformeerd. Uit het kerkgebouw werden de beelden verwijderd. Het kerkgebouw is nu in gebruik bij de Ned. Hervormde gemeente. De nissen, waarin de beelden hebben gestaan, zijn in de muren nog altijd te zien.
Op 18 mei 1836 werd ten huize van Gerhardus Veurink op de Achteresch onder leiding van Ds. A.C. van Raalte te Ommen de Afgescheiden kerk van Heemse geïnstitueerd. Als ouderling werden bevestigd Derk Jan Waterink en Egbert Dunnewind en diaken werden Gerhardus Schrotenboer en Egbert Kolkman. Bij Koninklijk Besluit van 5 juni 1841 verkreeg de gemeente officiële erkenning van de overheid. In augustus van datzelfde jaar nam men een eigen kerkgebouw in gebruik. Men had daarvoor van H. Lenters het door G. Breukelman bewoonde plaatsje “Het Veldsink” aangekocht voor de som van f. 1.600,=.
De kerk stond op de hoek van wat nu Weidebuurt en Frits de Zwerverlaan heet.
In december 1841 kreeg de gemeente haar eerste predikant in Ds. H de Vries. Ds. de Vries diende tegelijk de gemeente te Vriezeveen.
Op 2 december 1888 werd onder leiding van dr. C.C. Schot van Hardenberg ten huize van Roelof Slotman een Dolerende gemeente geïnstitueerd. Omdat de gemeente nog geen 200 zielen telde ging zij inwonen bij Hardenberg. Zij bleef echter wel een zelfstandige gemeente. Dr. Schot werd haar predikant.
Op 17 juni 1892 vond op landelijk niveau de verenging plaats van Afgescheiden en Dolerende kerken. De naam van de verenigde kerken werd: Gereformeerde kerken in Nederland. De plaatselijke ineensmelting voltrok zich in Heemse pas op 1 mei 1909. Tot zolang werd de voormalige Afgescheiden gemeente Gereformeerde Kerk-A genoemd en de vroegere Dolerende gemeente, die in Hardenberg kerkte, Gereformeerde Kerk-B. Van deze laatste gemeente waren bij de instituering ouderling: D.J. Bruins, K.H. Odink, en diaken: J.H.W. Makkinga en H.J. Nijhuis. Bij de plaatselijke vereniging werd vastgesteld, dat de kerkelijke grens tussen Hardenberg en Heemse voorstaan zou worden gevormd door “de Veerbrug en de waterleiding tot aan de burgerlijke grens van Gramsbergen”. De Gereformeerde Kerk-A had ondertussen in 1903 een nieuw kerkgebouw betrokken. Het stond op de plaats waar nu de Kandelaarkerk staat.
In 1930 was Ds F.Slomp in Heemse predikant geworden. In de bezettingstijd was hij een van de voormannen van het verzet. In zijn preken waarschuwde hij krachtig tegen het Nationaal Socialisme. Hij riep op tot verzet. Een bekende preek van hem ging over de twee vroedvrouwen in Egypte ,Sifra en Pua, die het bevel van Farao om Hebreeuwse jongetjes direct na de geboorte te doden, weerstonden.
Het thema van de preek was: Sabotage Christenplicht met drie punten:
1. sabotage verboden
2. sabotage gepleegd en
3. sabotage gezegend.
Kort na deze preek, in Juni 1942, wist de dominee op het nippertje aan arrestatie te ontkomen. Hij moest toen onderduiken. Op 2 Januari 1944 heeft hij vermomd in Heemse gepreekt! Ontroerend. Onvergetelijk!
Kort na het verstrek van Ds. F Slomp (“Frits de Zwerver”) maakte de kerkenraad van Heemse zich op 7 december 1945 vrij van de in oorlogsjaren door de Synodes opgelegde binding aan door haar gedane leeruitspraken over verbond en doop en van de daarmee samenhangende schorsingen en afzettingen. Dit besluit werd genomen met 13 tegen 4 stemmen. Van de leden van de gemeente volgde 65 procent de kerkenraad. Zij, die dit niet deden, vormden onder leiding van de 4 ambtsdragers, die tegen gestemd hadden, een eigen gemeente. Na een tijd van strijd om de kerkelijke goederen werd uiteindelijk een minnelijke schikking overeengekomen. Aan de synodaal-gereformeerde werd 35 procent van de waarde van de goederen in geld uitgekeerd.Met de komst van Ds. H.D. van Herksen op 10 juli 1966 ontving de gemeente voor de tweede maal in haar geschiedenis een tweede predikant. Dr. Schot was dat ook al geweest, namelijk van 1888 tot 1909, toen hij predikant was, eerst van de Dolerende gemeente en vanaf 1892 van de Gereformeerde Kerk-B. Op 1 februari 1976 deed Drs. C. van Ginkel zijn intrede als de eerste derde predikant. Als gevolg van de groei van de gemeente werd in de jaren ’70 het kerkgebouw te klein. Om hierin te kunnen voorzien besloot de kerkenraad eind 1976 (besproken op de gemeentevergadering van 21 januari 1977) aan de Rheezerweg een nieuwe kerk te bouwen. Dit plan werd echter door de gemeenteraad van de burgerlijke gemeente Hardenberg verworpen.
In mei 1979 wordt het voorstel van de bouwcommissie aanvaard om op de plaats van het bestaande kerkgebouw een nieuw en groter kerkgebouw te plaatsen, waarin alle drie wijken zouden kunnen kerken.
Na de totstandkoming van de nieuwbouwwijk het Hazenbos verplaatste de woningbouw zich naar Baalder en Baalderveld.
Door deze ontwikkeling gingen veel gemeenteleden verhuizen naar de kerk van Hardenberg-Oost. Nu zijn dat de kerken Hardenberg-Baalder, Hardenberg-Baalderveld Oost en Zuid.
Nieuwe gemeente
In de loop van 2000 begon de burgerlijke gemeente met de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk “De Marslanden”. Het jaar daarop woonden de eerste leden van de gemeente al in de Marslanden. Aan de Schans is het kerkgebouw De Levensbron gebouwd. Het kerkgebouw werd op 29 juni 2007 officieel in gebruik genomen. Op 1 januari 2007 is de nieuwe kerkelijk gemeente Heemse-Marslanden geïnstitueerd. Hiertoe besloot de kerkenraad in de vergadering van 18 december 2006.
In verband hiermee “vertrokken” 218 belijdende leden en 166 doopleden naar de Marslanden. De gemeente van Heemse ging verder met 1030 belijdende leden en 538 doopleden.